เทียนพระราชทาน อุบลราชธานี

เทียนพรรษาพระราชทาน

การพระราชทานเทียนพรรษาถือเป็นการพระราชกุศลอย่างหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดทำขึ้น เพื่อพระราชทานไปถวายเป็นพุทธบูชายังพระอารามหลวงต่างๆ เป็นประจำปี

หลักฐานสมัยรัตนโกสินทร์ที่ให้รายละเอียดเกี่ยวกับการพระราชทานเทียนพรรษาที่ควรกล่าวถึงเป็นชิ้นแรก คือ โคลงพระราชพิธีทวาทศมาศ พระนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กราพระยาบำราบปรปักษ์ ผู้ทรงเป็นต้นราชสกุล “มาลากุล” โคลงพระราชพิธีดังกล่าว เป็นเอกสารสำคัญที่พรรณนาถึงแบบแผนการปฎิบัติพระราชพิธี ตลอดจนวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีของราษฎรทั่วไปในสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

นักวิชาการในปัจจุบันสันนิษฐานว่าสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาบำราบปรปักษ์ ทรงพระนิพนธ์โคลงทวาทศมาส ขึ้นมาระหว่างปี พ.ศ. ๒๔๑๘ ถึง พ.ศ. ๒๔๒๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เฉพาะในตอนที่กล่าวถึง การพระราชกุศลฉลองเทียนพรรษานั้น ทำให้ทราบว่ามีการเจริญพระพุทธมนต์ในพระบรมมหาราชวัง ตั้งแต่วันขึ้น ๑๓ ค่ำ เดีอน ๘ และในวันรุ่งขึ้นก็จะมีการถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์จำนวน ๒๐ รูป ส่วนในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ (ซึ่งปัจจุบันเรียกว่าวั นอาสาฬหบูชา) เป็นวันที่กำหนดให้มีการนิมนต์พระภิกษุสงฆ์จำนวนมาก ทั้งฝ่ายไทยและฝ่ายรามัญเข้ามารับพุ่มเทียนพระราชทานที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม จากนั้นก็จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พระบรมวงศานุวงศ์ทรงเข้ารับจุดเทียนพรรษาพระราชทาน แล้วนำไปถวายยังพระอารามหลวงที่ได้รับพระราชทานผ้าพระกฐิน ครั้นถึงวันแรมค่ำ ๑ เดือน ๘ (คือวันเข้าพรรษา) พระภิกษุสงฆ์จะเข้ามารับพระราชทานฉันภัตตาหารและสดับปกรณ์เพื่อเป็นการอุทิศพระราชกุศลแด่บูรพมหากษัตริยาธิราชเจ้าทุกพระองค์

ข้อความในโคลงพระราชพิธีทวาทศมาสที่ยกมาข้างต้นสอดคล้องกับเนื้อหาในหลักฐานอีกชิ้นหนึ่งที่ให้รายละเอียดส่วนใหญ่ เกี่ยวกับการพระราชทานเทียนพรรษาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ คือ พระราชพิธีสิบสองเดือน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงริเริ่มพระราชนิพนธ์ครั้งแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๓๑ โดยกล่าวถึงการพระราชพิธีต่าง ๆ ที่ปฏิบัติอยู่ในสมัยรัตนโกสินทร์ อันเป็นประโยชน์อย่างมากต่อผู้ต้องการค้นคว้าเรื่องพระราชพิธีและวัฒนธรรมต่าง ๆ

การพระราชทานเทียนพรรษาเพื่อถวายยังพระอารามในหัวเมือง
หลักฐานที่ให้รายละเอียดเกี่ยวกับการพระราชทานเทียนพรรษาเพื่อถวายยังพระอารามในหัวเมือง เมื่อแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๒๐ หน้า ๑๙๕ ประจำวันที่ ๒๘ มิถุนายน ร.ศ. ๑๒๒ (พ.ศ. ๒๔๔๖) มีรายละเอียดที่น่าสนใจดังต่อไปนี้ (คงการละกดการันต์ตามต้นฉบับ)

“...ด้วยเทียนพรรษาซึ่งทรงหล่อขึ้นสำหรับจุดในเวลาเข้าพรรษานั้น เมื่อ ณ วันที ๒๓ มิถุนายน รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๒ เจ้าพนักงานกรมพระคลังศุภรัตได้นำเทียนพรรษาที่ส่าหรับพระราชทานไปยังพระอารามต่าง ๆ ตามหัวเมือง มาตั้งถวายที่ห้องกลางพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออก ทรงพระสุหร่ายและทรงเจิมเทียนพรรษา ทรงพระราชอุทิศเปนพุทธบูชูา แล้วเจ้าพนักงานจะได้จัดส่งไปตามพระอารามต่าง ๆ ต่อไป มีจำนวนเทียนแจ้งต่อไปนี้ คือ...”

เทียนหล่อใหญ่

เทียนหล่อเล็ก

เทียนไม้สลัก

รวมเทียนหล่อใหญ่ ๕ เทียนหล่อเล็ก ๑ เทียนไม้แกะสลัก ๑๕

• ก่อนหน้า
• ต่อไป