ศาลหลักเมือง กำแพงเพชร
ศาลหลักเมืองกำแพงเพชร
ตั้งอยู่บริเวณวัดพระแก้ว และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติฯ เมืองกำแพงเพชร เป็นเมืองที่มีนามอันเป็นมงคล ซึ่งหมายถึง ความมั่นคง ประดุจเป็นเมืองที่มีปรการทำด้วยเพชร ศาลหลักเมืองกำแพงเพชรจึงเป็นสิ่งที่พ้องกับความมั่นคง ไม่หวั่นไหว จึงเหมาะสำหรับขอพรเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย อาชีพ ของหาย ของรัก ฯลฯ
ศาลหลักเมืองกำแพงเพชร สันนิษฐานว่า สร้างสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท) ที่เคย ปกครองดูแลเมืองกําแพงเพชร ทําด้วยศิลาแลงรูปกลมยาวประมาณ 2 เมตร ฝังโผล่พ้นดินขึ้นมา ประมาณหนึ่งเมตร มีรูปเศียรเทพารักษ์ อยู่บนยอดศิลาแลง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หลังคาศาลได้พังลงมาทับเสาหลักเมืองและเศียรเทพารักษ์ หลังจากนั้นก็อยู่ ในสภาพรกร้างมาเป็นเวลานาน จนถึงปี พ.ศ. 2472 รองอํามาตย์เอกหลวงมนตรีราช (หวาน) อัยการจังหวัดกําแพงเพชรได้ริเริ่มสร้างศาลหลักเมืองขึ้นใหม่เป็นศาลาทรงไทย ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2488 ได้มีผู้ลักตัดเศียรเทพารักษ์ไป หลวงปริวรรตวรวิจิตร (จันทร เจริญชัย) ผู้ว่าราชการ จังหวัดกําแพงเพชรได้ให้ทําขึ้นใหม่ด้วยดินจากยอดเขาสูงสุดของเขาหลวง ดินใจกลางโบสถ์ ใจ กลางเจดีย์เก่า ทั้งในจังหวัดกําแพงเพชร สุโขทัย ศรีสัชนาลัย พิษณุโลก และตาก
ในปี พ.ศ. 2524 ได้มีการบูรณะปฎิสังขรณ์ ศาลหลักเมืองโดยสร้างเป็นอาคารจตุรมุข พร้อมเขตปริมณฑลเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก
บทสวดบูชา ตั้งนะโม 3 จบ / สิโรเมเทพเทวานัง พระหลักเมืองเทวานัง ทีปะธูปะจะปุขผัง สักการะ วันทะนัง สูปะพยัญชนะสัมปันนัง โพธะนานัง สารีนัง อุททะกัง วะรัง เตปิตุมเห อนุรักษ์ขันตุ อาโรขายนะ สุขานะจะ
