พระธาตุจอมพูสี ลาว

พระธาตุจอมพูสี
เป็นภูเขากลางเมืองสูงประมาณ 150 เมตร บนยอดเขามีพระธาตุพูสีที่สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอนุรุท ประมาณพุทธศักราช 2337 โด่ดเด่นอยู่บนยอดเขากลางในเมืองหลวงพระบาง ในสมัยโบราณคือศูนย์กลางวัฒนธรรม ตั้งอยู่ใจกลางเมืองและเป็นมิ่งขวัญของชาวหลวงพระบาง ซึ่งคนส่วนมากที่ไปเที่ยวหลวงพระบางแล้ว แต่อยากไปเห็นพระธาตุจอมพูสีจนมีคำพูดติดปากกันว่า "ไปเที่ยวหลวงพระบางถ้าไม่ได้ขึ้นพระธาตุจอมพูสีก็เท่ากับว่าไปไม่ถึงหลวงพระบาง

พระธาตุจอมพูสีหรืธาตุพูสี เปรียบเสมือนหลักเมืองของหลวงพระบาง มีตำนานกล่าวว่า ฤๅษีสองพี่น้องคืออามะลาฤๅษีและโยทิกะฤๅษี ได้เดินทางเสาะหาสถานที่สำหรับตั้งบ้านเมือง เมื่อมาเห็นชัยภูมิที่นี่ดี เป็นที่ราบกว้างและมีเนินเขาอยู่กลาง จึงเลือกเนินเขานี้เป็น “ใจเมือง” กำหนดขอบเขตเมืองคือ “...ทิดเหนือเอากกทอง – สบคานเป็นเขด ทิดตาเว็นออกเอาพูช้างพูซวงเป็นเขด ทิดใต้เอาน้ำดงเป็นเขด และทิดตาเว็นตกเอาพูท้าวพูนางเป็นเขด...”

บนยอดพูสีเป็นที่ประดิษฐานพระธาตุจอมพูสี ซึ่งเป็นองค์พระธาตุที่สำคัญที่สุดของเมืองหลวงพระบาง ตั้งแต่ยอดปลีขึ้นไปทาสีทองสุกปลั่ง ใครที่มาถึงหลวงพระบางจะได้เห็นพระธาตุพูสีนี้ตั้งแต่ไกล ถือเป็นมิ่งขวัญของชาวหลวงพระบางคนส่วนมากที่ไปเที่ยวหลวงพระบางก็มักอยากไปไหว้พระธาตุจอมพูสี จนมีคำพูดติดปากของชาวหลวงพระบางว่า “ไปหลวงพระบาง ถ้าบ่ได้ขึ้นพูสี ก็เท่ากับบ่ได้ไปหลวงพระบาง”

ประเพณีดั้งเดิมที่เกี่ยวข้องกับพูสี คือ การย่ำกลองบอกโมงยาม สมัยก่อนจะมีการตีกลองจากหอกลองบนยอดพูสีเพื่อบอกเวลากับชาวเมืองหลวงพระบาง โดยจะตีทุก ๑ ชั่วยาม (เท่ากับ ๓ ชั่วโมง) หรือหากมีเหตุการณ์ร้ายแรงฉุกเฉินเกิดขึ้นในเมือง เช่น น้ำท่วม ไฟไหม้ หรือมีข้าศึกศัตรูบุกรุก ก็จะมีการตีกลองบนยอดพูสีเพื่อเตือนประชาชนด้วย ทว่าปัจจุบันประเพณีย่ำกลองพูสีได้เลิกนานแล้ว ที่ยังเหลืออยู่และเกี่ยวข้องกับพูสีคือประเพณี “ตักบาตรพูสี” ในช่วงบุญปีใหม่

พูสีมีความสูงราว ๑๐๐ เมตร สมัยก่อนสามารถขึ้นได้หลายด้าน แต่ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงสองทาง เส้นทางที่นิยมใช้กันเป็นประจำคือ ทางทิศตะวันตก ตรงข้ามกับหอพิพิธภัณฑ์ โดยสร้างบันไดซึ่งไม่ลาดชันนักไว้ให้นักท่องเที่ยวและชาวลาวที่มาแสวงบุญเดินขึ้น มีทั้งสิ้น ๓๒๘ ขั้น เส้นทางนี้สะดวกกว่าเส้นทางด้านทิศตะวันออก ซึ่งขึ้นมาจากริมแม่น้ำคานผ่านวัดถ้ำพูสี บนยอดพูสีเป็นจุดชมทิวทัศน์ตัวเมืองหลวงพระบางได้รอบด้าน

พูสี และพระธาตุจอมพูสี
เปรียบเสมือนหลักเมืองของหลวงพระบาง มีความสูงประมาณ 150 เมตร ตั้งอยู่ใจกลางเมืองหลวงพระบาง ด้านทิศ ตะวันตกติดกับพระราชวัง ด้านทิศตะวันออกติดกับแม่น้ำคาน บ้านวิชุน ซึ่งสมัยโบราณเรียกว่า “ทุ่งนาจ้าว” ทิศเหนือติดกับวัดแสน วัดคีรีและวัดปากคาน พูสี เดิมเรียกว่า “พูสวง” “พูชวง” และบริเวณพูสีแห่งนี้ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นป่าศักดิ์สิทธิ์ ต่อมามีฤาษีสองพี่น้องขึ้นมาอาศัยเพื่อบำเพ็ญพรต ประชาชนจึงเรียกว่า “พูสี”ตั้งแต่นั้นมาพระธาตุจอมพูสี สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1804 หลังจากที่พระเจ้าอนุรุธราช ขึ้นครองราชได้ 8 ปี ในสมัยนั้นประชาชนนิยมเรียกกันว่า “พระธาตุหลักเมือง” ทั้งนี้ถือตามฤาษีที่ได้เอาเป็นนิมิตร สร้างเมืองแห่งนี้ พระธาตุจอมพูสีกว้างด้านละ 10 เมตร สูง 55 เมตร มีบันไดขึ้นด้านหน้าพระราชวัง 328 ขั้น สร้างเมื่อปี ค.ศ.1936-1937 สมัยเจ้ามหาชีวิตศรีสว่างวงศ์ และบริเวณรอบพูสีนี้ได้มีการก่อสร้าง พุทธสถานหลาย ๆอย่าง อาทิ
- วัดถ้ำพูสี
- รอยพระพุทธบาท
- วัดสีพุทธบาท
- วัดป่าแก้ว
- วัดป่ารวก
- วัดป่าฝาง
- วัดป่าแมว
- วัดธาตุเนิ้ง

รอบพระธาตุทำเป็นทางเดินให้ชมทัศนีภาพโดยรอบของหลวงพระบาง สองข้างบันได 328 ขั้นขึ้นสู่พระธาตุที่ปลูกลั่นทมเต็มไปหมด ได้กลิ่นหอมกรุ่น (ดอกลั่นทม ลาวเรียกว่า ดอกจำปาสัก เป็นสัญลักษณ์ประจำชาติ) พระธาตุนี้ตั้งอยู่บนยอดสูงสุดของพูสีี บนความสูง 150 เมตรพระธาตุนี้มองเห็นได้แต่ไกลแทบจะทุกมุมเมืองของหลวงพระบาง ตัวพระธาตุเป็นทรงดอกบัวสี่เหลี่ยมทาสีทอง ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมยอดประดับด้วยเศวตฉัตรทองสำริดเจ็ดชั้น สูงประมาณ 21 เมตร ช่วงที่พระธาตุนี้งดงามที่สุดคือช่วงตอนบ่ายแก่ๆแสงแดดจะกระทบองค์พระธาตุเป็นสีทองสุก รอบๆพระธาตุจะมีทางเดินให้ชมวิวทิวทัศน์ของเมืองหลวงพระบาง ด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือจะมองเห็นสนามบิน ส่วนด้านทิศตะวันตกจะมองเห็นแม่น้ำโขง ช่วงที่คดเคี้ยวเข้าหากันในกลีบเขาและจากยอดภูสียังมองเห็นพระราชวังเดิมที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง พระธาตุจอมษีมิได้เป็นสิ่งก่อสร้างแห่งเดียวบนยอดภูษี ยังมีสิ่งก่อสร้างทางพระพุทธศาสนาอีกหลายแห่งเช่น วัดถ้ำพูสี วัดป่าแค วัดศรีพุทธบาท วัดป่ารวก

พระธาตุพูสีเปรียบเสมือนหลักเมืองของหลวงพระบาง จนมีคำกล่าวว่า ไปยามนครหลวงพระบาง ถ้าบ่ได้ขึ้นไปเบิ่งพูสีหรือขึ้นบันไดไปไหว้พะทาดจอมสี เปรียบเสมือนกับว่าบ่ได้เห็นนครหลวงพระบางอย่างแท้จริง

สถานที่ตั้ง อยู่ใจกลางเมืองหลวงพระบาง
ค่าเข้าชม 20,000 กีบ (ประมาณ 80 บาท)
เปิดเวลา เปิดตลอดวัน ตั้งแต่ ๐๘.๐๐ น.

สิ่งน่าสนใจ
พระธาตุจอมพูสี
หรือพระธาตุพูสี สร้างในปี พ.ศ.๒๓๔๗ สมัยเจ้าอนุรุทธราช มาบูรณะอีกครั้งในปี พ.ศ.๒๔๕๗ โดยหุ้มองค์พระธาตุด้วยแผ่นทองเหลือฉาบทองคำ องค์พระธาตุกว้างด้านละ ๑๐.๕๕ เมตร สูง ๒๑ เมตร

ซุ้มจำปา
ทางขึ้นพระธาตุพูสีร่มรื่นด้วยซุ้มจำปาลาวหรือลั่นทม ดอกไม้ประจำชาติลาว ในช่วงเดือนเมษายนซึ่งตรงกับปีใหม่ลาว จำปาจะออกดอกบานสะพรั่งเป็นที่ประทับใจแก่ผู้พบเห็น

ทิวทัศน์จากพูสี
จากยอดพูสีจะมองเห็นตัวเมืองหลวงพระบางได้ทั่วทั้งหมด และทุกเย็นมักมีนักท่องเที่ยวจำนวนมากขึ้นมาชมอาทิตย์ลับฟ้าบนพูสี

ตักบาตรพูสี
วันสังขานขึ้นในช่วงบุญปีใหม่หรือสงกรานต์ของชาวลาว คนหลวงพระบางจะเดินขึ้นพูสีนำอาหารไปวางไว้ตามทางเดินและโยนขึ้นไปยังองค์พระธาตุ ถือเป็นการถวายทางและทำบุญรับปีใหม่ที่ชาวหลวงพระบางขาดมิได้