เทวสถานปรางค์แขก ลพบุรี

เทวสถานปรางค์แขก
อยู่ใกล้กับนารายณ์ราชนิเวศน์ เป็นโบราณสถานที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดของลพบุรี เป็นปรางค์ก่อด้วยอิฐมีสามองค์ แต่ไม่มีฉนวนเชื่อมต่อกันเหมือนปรางค์สามยอด นักโบราณคดีกำหนดว่ามีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 15 เพราะมีลักษณะคล้ายกับปรางค์ ศิลปะเขมรแบบพะโค (พ.ศ. 1425-1536) เป็นปรางค์แบบเก่า ซึ่งมีประตูทางเข้าแบบโค้งแหลม ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดให้สร้างวิหารขึ้นด้านหลัง และถังเก็บน้ำซึ่งอยู่ทางด้านทิศใต้ของปรางค์ ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สร้างวิหารขึ้นด้านหน้า และถังเก็บน้ำประปาทางด้านทิศใต้ของเทวสถาน

เทวสถานปรางค์แขก หรือที่นิยมเรียกกันสั้นๆว่า "ปรางค์แขก" สร้างแบบศิลปะเขมร อายุราวพุทธศตวรรษที่ 15 เป็นปราสาทแบบ 3 หลัง ไม่มีทางเชื่อมเหมือนกันกับพระปรางค์สามยอด และเก่าแก่กว่าพระปรางค์สามยอด ข้อมูลจากการขุดตรวจล่าสุด เดือนเมษายน พ.ศ. 2548) แต่เดิมก่อด้วยอิฐไม่สอปูน ประกอบพิธีทั้งสองหลัง คาดว่าคงพังทลายลง และมีการสร้างใหม่ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (อยุธยาตอนปลาย) โดยเป็นแบบศิลปะไทยผสมยุโรป แต่ปัจจุบันสามารถเห็นตรงหน้าจั่ว(ซึ่งผุพังไปมาก) ต่อมาเมื่อชำรุดทรุดโทรมลง กรมศิลปากรได้เข้าไปทำการบูรณะเพิ่มเติมและเทคอนกรีตเสริมฐานรากด้วย